Bronkoskopy nədir? O, necə aparılır?

• Rahatlamaq üçün damar vasitəsilə (intravenöz – IV) dərmanlar ala bilərsiniz. Yaxud da, sərt bronxoskop istifadə olunursa, ümumi anesteziya altında ola bilərsiniz.
• Ağzınıza və boğazınıza anesteziya spreyi vurulacaq. Bronxoskopiya burun vasitəsi ilə edilirsə, borunun keçdiyi burun dəliklərinə uyuşdurucu jel qoyulacaq.
• Bronxoskop yavaşca burununuza ya da ağzınıza daxil edilir. Bu, sizin öskürməyinizə səbəb ola bilər. Anesteziya dərmanının təsiri başladıqda öskürmə dayanacaq.
• Həkiminiz boru vasitəsilə normal tuzlu həllini göndərə bilər. Bu tuzlu həll, ağciyərləri yuyur və həkiminizin ağciyər hüceyrələrinin, mayelərin, mikrobların və hava qabarcıqlarındakı digər materialların nümunələrini götürməsini təmin edir. Bu prosedurun bu hissəsinə “lavaj” deyilir.
• Bəzən, bronxoskop vasitəsilə kiçik fırçalar, iynələr və ya cımbızlar istifadə edilərək ağciyərlərdən çox kiçik toxuma nümunələri (biyopsilər) götürülə bilər.
• Həkiminiz eyni zamanda hava yollarınıza stent yerləşdirə bilər və ya bu prosedur zamanı ağciyərlərinizi ultrasəs ilə görmək imkanı əldə edə bilər. Stent, kiçik boru formasında tibbi cihazdır. Ultrasəs, bədəninizin içini görməyə imkan verir, acı verməyən bir görüntüləmə metodudur.
• Bəzən ultrasəs hava yollarınızın ətrafındakı limfa düyünlərini və toxumaları görmək üçün istifadə olunur.
• Prosedurun sonunda bronxoskop çıxarılır.

Bronxoskopiyadan əvvəl sizdən aşağıdakıları etməyiniz xahiş ediləcək:

• Testdən 6-dan 12 saata qədər heç nə yeməməyiniz və içməməyiniz.
• Bronxoskopiya etməzdən əvvəl aspirin, ibuprofen və ya digər qanı inceltmə dərmanlarını qəbul etməmək. Bronxoskopiyanızı həyata keçirən həkimdən bu dərmanları nə zaman dayandırmanız lazım olduğunu soruşun.
• Xəstəxanaya gedib-gəlmək üçün nəqliyyat təmin edin.
• İşinizi, uşaq baxımını və ya digər tapşırıqları təşkil edin, çünki ehtimal ki, növbəti gün dincəlməyə ehtiyacınız olacaq.

Test çox vaxt ambulator prosedur olaraq aparılır və siz eyni gün evə gedəcəksiniz. Nadir hallarda bəzi insanlar xəstəxanada bir gecə qalmağı lazım görə bilərlər.

Lokal anesteziya boğaz əzələlərinizi rahatlatmaq və uyuşdurmaq üçün istifadə olunur. Bu dərman işə düşənə qədər, arxa boğazınızdan maye axdığını hiss edə bilərsiniz. Bu maye öskürməyə və ya qusmaya səbəb ola bilər.

Dərman təsir etdikdə, borunun nəfəs borusundan keçməsi zamanı siz bir təzyiq və ya yüngül çəkilmə hissi keçirə bilərsiniz. Boru boğazınızda olduqda nəfəs ala bilmədiyinizi hiss etsəniz də, bu problemin baş vermə riski yoxdur. Rahatlamaq üçün aldığınız dərmanlar bu simptomları azaldacaq. Prosedurun bir çox hissəsini yəqin ki, unudacaqsınız.

Anesteziya təsiri keçdikdə, boğazınız bir neçə gün acıya bilər. Testdən sonra öskürmək qabiliyyətiniz (öskürmə refleksi) 1-2 saatdan sonra qayıdacaq. Öskürmə refleksiniz geri dönənəcən yemək və içmək qadağandır.

Həkimlər ağciyər problemlərini diaqnostika etmək üçün bronxoskopiya aparmaq məcburiyyətindədirlər. Həkiminiz hava yollarınızı araşdırmaq və ya biyopsiya nümunəsi götürmək imkanı əldə edəcək.

Diaqnostika üçün bronxoskopiyanın aparılmasının ümumi səbəbləri:

• Bu, ağciyərlərdə anormal dəyişiklikləri, məsələn, şişkinlik və ya şiş, ağciyər toxumasının dəyişməsi və ya yara izlərini, və ya ağciyərin bir hissəsinin çökməsini göstərən görüntüleme testidir.
• Ağciyərinizin yaxınlığındakı limfa düyünlərini biyopsiya etmək.
• Qan öskürməyinizin səbəbini öyrənmək üçün.
• Nəfəs darlığı və ya oksigen səviyyəsinin aşağı olması problemini izah etmək.
• Hava yolunuzda xarici bir obyekt olub olmadığını görmək üçün.
• 3 aydan çox davam edən səbəbi bilinməyən öskürəyiniz varsa.
• Ağciyərlərinizdə hər hansı bir diaqnostika yolu ilə diaqnozu qoyula bilməyən və ya müəyyən bir diaqnostika tələb edən infeksiya varsa.
• Zəhərli qaz ya da kimyəvi maddəni udmusunuzsa.
• Ağciyər transplantasiyasından sonra ağciyərin rədd edilməsinin baş verib-vermədiyini görmək üçün.

Həkiminiz ağciyər və ya hava yolu problemini müalicə etmək üçün də bronxoskopiya həyata keçirə bilər. Məsələn, aşağıdakı məqsədlər üçün icra oluna bilər:

• Air yollarınızdan maye və ya mukus tıxaclarını çıxarmaq
• Air yollarınızdan bir xarici obyekti çıxarmaq
• Tıxanmış və ya daralmış bir hava yolunu genişləndirmək
• Abses boşaltmaq
• Çeşidli texnikalardan istifadə edərək xərçəngi müalicə etmək
• Ağciyəri yumaq

• Bakteriya, virus, göbələk, parazitlər və ya vərəm infeksiyaları.
• Allergiya tipli reaksiyalarla əlaqəli ağciyər zədələri.
• Dərin ağciyər toxumalarının immun sistemi reaksiyası səbəbindən iltihablanması nəticəsində zədələndiyi ağciyər xəstəlikləri. Məsələn, sarcoidoz və ya revmatoid artrit dəyişikliklərinə rast gəlmək mümkündür.
• Ağciyər xərçəngi və ya ağciyərlər arasında xərçəng.
• Nəfəs borusunun və ya bronxların daralması.
• Ağciyər transplantasiyasından sonra kəskin rədd.

• Biyopsiya yerlərindən qanama
• İnfeksiya

Bunlar baş verə biləcək kiçik risklərdir:

• Normal ürək ritmlərinin pozulması
• Nəfəs alma çətinlikləri
• İltihab
• Mövcud ürək xəstəliyi olan insanlarda infarkt
• Oksigen səviyyəsinin düşməsi
• Ağciyərin çökməsi
• Boğaz ağrısı

Ümumi anesteziya tətbiq edildikdə risklər aşağıdakılardır:

• Əzələ ağrısı
• Qan təzyiqinin dəyişməsi
• Yavaş ürək ritmi
• Əsəllənmə və qusma

Fiberoptik bronxoskopiya; Ağciyər xərçəngi – bronxoskopiya; Pneumoniya – bronxoskopiya; Xroniki ağciyər xəstəliyi – bronxoskopiya