Əzələlərdə və oynaqlardakı xroniki ağrı geniş yayılan bir tibbi vəziyyətdir, dünyada milyonlarla insana təsir göstərir. Ağrının şiddəti yüngül-dən tutmuş ağır-a qədər dəyişə bilər və bu əhval-ruhiyyə, insanın həyat keyfiyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir. Bu məqalədə xroniki ağrının mümkün səbəbləri və onların diaqnoz və müalicəsi haqqında danışacağıq.
Əzələlərdə və oynaqlarda xroniki ağrının səbəbləri
1. Osteoartrit
Osteoartrit degenerativ bir oynaqlar xəstəliyi olub, xroniki ağrının önəmli səbəblərindən biridir. Osteoartrit, zamanla, sümük uclarını qoruyub saxlayan və mühafizə edən qatranın (xarici hissəsi) aşınması nəticəsində baş verir ki, bu da iltihab və ağrıya səbəb olur.
Qatranın xarab olması ilə sümüklər bir-birinə sürtünməyə başlayır, bu da ağrı və iltihaba səbəb olur. Bədən, osteofitlər və ya sümük çıxıntıları istehsal edə bilər ki, bu da narahatlığı daha da artırır.
Diaqnoz: Osteoartrit, fiziki müayinə, xəstə tarixi və görüntüləmə tədqiqatlarının (məsələn, rentgen və ya MRT) birləşməsi ilə diaqnoz edilir.
Müalicə: Osteoartrit müalicəsinə ağrını azaltmaq, oynaqların funksiyasını yaxşılaşdırmaq və xəstəliyin irəliləməsini ləngitmək fokuslanır. Seçimlərə fiziki terapiya, çəki itirmək, dərmanlar və ağır hallarda oynaqların dəyişdirilməsi cərrahiyyəsi daxildir. Acetaminofen (Tylenol) kimi reçetesiz ağrıkəsicilər və ibuprofen (Advil, Motrin) kimi qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərmanlar ağrını idarə etməyə kömək edə bilər. Qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərmanların kontrendikasyonları arasında mədə-bağırsaq qanaması, böyrək xəstəliyi və ürək problemləri var.
2. Revmatizmal artrit
Revmatizmal artrit, oynaqlara təsir edən bir autoimmun xəstəlikdir, xroniki ağrı və iltihaba səbəb olur.
Revmatizmal artrit, immun sisteminin sinoviuma, oynaqları örtən membrana yanlışlıqla hücum etdiyi zaman baş verir. Bu hücum iltihab, oynaqların zədələnməsi və ağrıya gətirib çıxarır.
Diaqnoz: Revmatizmal artriti diaqnoz etmək üçün müayinə zamanı spesifik antikorlar üçün qan testləri, görüntüləmə tədqiqatları və fiziki müayinə aparılır.
Müalicə: Revmatizmal artrit müalicəsinin məqsədi iltihabı azaltmaq, ağrını aradan qaldırmaq və xəstəliyin irəliləməsini ləngitməkdir. Xəstəlik-modifikasiyaedici antirevmatoid dərmanlar, məsələn, metotreksat, hidroksixlorokvin və sulfasalazin immun reaksiyanı idarə etməyə kömək edir. Biolojik agentlər, şiş nekrozu faktoru inhibitorları və interleukin-6 (IL-6) reseptor antagonistləri də istifdə oluna bilər. Qısa müddətli rahatlama üçün kortikosteroidlər təyin oluna bilər. Xəstəlik-modifikasiyaedici antirevmatoid dərmanların kontrendikasyonları arasında qaraciyər xəstəliyi, böyrək funksiyasının pozulması və hamiləlik var.
3. Fibromyaljiya
Fibromyaljiya geniş yayılmış əzələ-skelet ağrısı, yorğunluq və həssas nöqtələrlə xarakterizə olunan xroniki ağrı xəstəliyidir.
Fibromyaljiyanın dəqiq səbəbi bilinmir, amma genetik, mühit və psixoloji amillərin birləşməsini əhatə etdiyi düşünülür. Ağrı siqnalları anormal işlənə bilər, bu da ağrıya daha çox həssaslığa səbəb olur.
Diaqnoz: Fibromyaljiya üçün xüsusi bir test yoxdur. Diaqnoz, xəstə tarixinə, fiziki müayinəyə və digər mümkün ağrı qaynaqlarının istisna edilməsinə əsaslanır.
Müalicə: Fibromyaljiya müalicəsi ağrını idarə etməyə və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmağa istiqamətlənir. Pregabalin (Lyrica) və duloksetin (Cymbalta) kimi dərmanlar ağrını azaltmağa və yuxunu yaxşılaşdırmağa kömək edir. Fiziki terapiya, mütəmadi məşq və kognitiv-bihevioral terapiya da faydalı ola bilər.
4. Tendiniti
Tendiniti, bir tendinitin iltihabı və ya qıcıqlanmasıdır, oynağın yaxınlığında ağrı və həssaslığa səbəb olur.
Tendiniti əksər hallarda təkrarlanan hərəkətlər, zəif istifadə və ya qəfil zədə nəticəsində yaranır ki, bu da tendinldə mikroskopik yara və sonrakı iltihaba səbəb ola bilər.
Diaqnoz: Tendiniti diaqnozu üçün fiziki müayinə və xəstə tarixi istifadə olunur. Diaqnozu təsdiqləmək və vəziyyətin şiddətini müəyyənləşdirmək üçün görüntüləmə tədqiqatları (məsələn, ultrasəs və ya MRT) istifadə oluna bilər.
Müalicə: Tendiniti müalicəsi ağrını aradan qaldırmaq və iltihabı azaltmağa yönəlir. İstirahət, buz, sıxma və yüksəltmə simptomları idarə etməyə kömək edə bilər. İbuprofen və naproksen (Aleve) kimi qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərmanlar ağrı və iltihabı azaltmaq üçün istifadə oluna bilər. Daha ağır hallarda kortikosteroid inyeksiyaları və ya fiziki terapiya tövsiyə edilə bilər. Kortikosteroidlərin kontrendikasyonları inyeksiya yerində infeksiya, dərmana allergiya və bəzi mövcud tibbi şərtlərə bənzəyir.
5. Burzit
Burzit, sərti vəziyyətdə olan bir kisənin iltihabıdır, bu kisə toxumalar arasında sürtünməni azaltmaq və amortizasiya etmək üçün maye ilə doludur, məsələn, sümük, əzələ və tendinlər arasında.
Burzit yaralanma, çox istifadə və ya bir oynağa qeyri-müntəzəm təzyiq nəticəsində baş verə bilər. Bursa iltihabı ağrı və hərəkət aralığında məhdudiyyət yaradır.
Diaqnoz: Burzit fiziki müayinə, xəstə tarixi və görüntüləmə tədqiqatları (məsələn, rentgen və ya ultrasəs) vasitəsilə diaqnoz edilir.
Müalicə: Burzit müalicəsi iltihabı və ağrını azaltmağa yönəlir. İstirahət, buz, sıxma və yüksəltmə, qeyri-steroid iltihabəleyhinə dərmanlar və kortikosteroid inyeksiyaları simptomların idarə edilməsinə kömək edə bilər. Fiziki terapiya və məşqlər əzələləri gücləndirmək və oynaqların funksiyasını yaxşılaşdırmaq üçün tövsiyə oluna bilər. Kortikosteroid inyeksiyalarının kontrendikasyonları, tendiniti üçün olanlar ilə oxşardır.
Əzələlərdə və oynaqlardakı xroniki ağrının müxtəlif səbəbləri ola bilər, bunlara osteoartrit, revmatizmal artrit, fibromyaljiya, tendiniti və burzit daxildir. Dəqiq diaqnoz, ən təsirli müalicə variantlarını müəyyən etmək üçün vacibdir. Müalicələr dərmanlar, fiziki terapiya və yaşam tərzi dəyişikliklərini əhatə edə bilər. Xroniki ağrını idarə etmək və ümumi həyat keyfiyyətini artırmaq üçün şəxsi rəhbərlik əldə etmək məqsədilə tibbi mütəxəssis ilə məsləhətləşməyiniz vacibdir.
