Kawasaki xəstəliyi: simptomlar, səbəblər və müalicə

Kawasaki xəstəliyi nədir?

Kawasaki xəstəliyi bədən boyunca orta ölçülü arteriyaların divarlarında şişmə (iltihab) meydana gətirir. Bu xəstəlik əsasən uşaqlarda baş verir. İltihab, ürək əzələsinə qan təmin edən koronar arteriyaları təsir etməyə meyllidir.

Kawasaki xəstəliyi bəzən mukokutan linfoid düyün sindromu adlanır, çünki bu xəstəlik infeksiya zamanı şişən bezləri (limfa düyünləri), dəri və ağız, burun və boğazdakı selikli qişaları da təsir edir.

Kawasaki xəstəliyinin əlamətləri, məsələn, yüksək temperatur və dərinin soyulması, qorxuducu ola bilər. Xeyirli xəbər odur ki, Kawasaki xəstəliyi adətən müalicə oluna bilər və əksər uşaqlar ciddi problemlər olmadan sağalır.

Kawasaki xəstəliyi simptomları

Kawasaki xəstəliyinin simptomları adətən üç mərhələdə meydana çıxır.

1-ci mərhələ

Birinci mərhələnin simptomları bunları əhatə edə bilər:

• Adətən 102.2 dərəcə F (39 dərəcə C) -dən yüksək olan və üç gündən çox davam edən qızdırma
• Qalın ifrazat olmadan son dərəcə qırmızı gözlər
• Bədənin əsas hissəsində və cinsi orqanlarda səpkilər
• Qırmızı, qurumuş, çatlamış dodaqlar və son dərəcə qırmızı, şişmiş dil
• Əllərin palmar və ayaqların alt hissəsində şişmiş, qırmızı dəri
• Boyun və bəlkə də digər bölgələrdə şişmiş limfa düyünləri
• İrritabilite

2-ci mərhələ

Xəstəliyin ikinci mərhələsində, uşağınız aşağıdakı simptomları inkişaf etdirə bilər:

• Əllərin və ayaqların dərisinin, xüsusilə barmaqların uclarının, iri yapraklar şəklində soyulması
• Oynaq ağrıları
• İshal
• Qusma
• Abdominal ağrı

3-cü mərhələ

Xəstəliyin üçüncü mərhələsində, simptomlar yavaş-yavaş yox olur, əgər ağırlaşmalar baş verməzsə. Enerji səviyyələrinin normal görünməsi üçün səkkiz həftə çəkə bilər.

Həkimə nə zaman müraciət etməlisiniz?

Uşağınız üç gündən çox davam edən qızdırmadan əziyyət çəkirsə, uşağınızın həkimi ilə əlaqə saxlayın. Həmçinin, uşağınızda aşağıdakı simptomlardan dördü və ya daha çoxu ilə yanaşı qızdırma varsa, həkiminizə baş çəkin:

• Hər iki gözdə qırmızılıq
• Çox qırmızı, şişmiş dil
• Əllərin və ya ayaqların qırmızılığı
• Dərinin soyulması
• Səpkilər
• Şişmiş limfa düyünləri

Kawasaki xəstəliyinin başlamasından 10 gün ərzində müalicə aparmaq, daimi zərər riskini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.

Səbəblər

Kawasaki xəstəliyinin nədən qaynaqlandığı hələ aydın deyil, lakin alimlər bu xəstəliyin insanlar arasında yoluxucu olduğuna inanmırlar. Bir sıra nəzəriyyələr bu xəstəliyi bakteriyalar, viruslar və ya digər mühit amilləri ilə əlaqələndirir, amma bunlar sübut edilməyib. Bəzi genlər uşağınızın Kawasaki xəstəliyinə tutulma ehtimalını artırır.

Risk faktorları

Uşağınızın Kawasaki xəstəliyi inkişaf etdirmə riskini artıran üç amil müəyyən edilmişdir.

• Yaş. 5 yaşdan kiçik uşaqlar Kawasaki xəstəliyi üçün ən çox risk altında olanlardır.
• Cins. Oğlanların qızlardan Kawasaki xəstəliyi inkişaf etdirməsi bir az daha ehtimal olunur.
• Milliyyət. Asiya və ya Sakit Okean adalarından, məsələn, Yaponiya və Koreya mənşəli uşaqlarda Kawasaki xəstəliyinin daha yüksək dərəcələri var.

Kawasaki xəstəliyinin ağırlaşmaları

Kawasaki xəstəliyi uşaqlarda əldə edilən ürək xəstəliklərinin başlıca səbəbidir. Ancaq effektiv müalicə ilə yalnız bir neçə uşağın daimi ziyanı olur.

Ürək ağırlaşmalarına bunlar daxildir:

• Ürəyə qan təmin edən, adətən koronar arteriyaların iltihabı
• Ürək əzələsinin iltihabı
• Ürək qapaq problemləri

Bu ağırlaşmalardan hər biri uşağınızın ürəyinə ziyan vura bilər. Koronar arteriyaların iltihabı arteriya divarının zəifləməsinə və şişməsinə (anevrizm) səbəb ola bilər. Anevrizmlər qan laxtalarının yaranma riskini artıraraq ürək tutmasına və ya həyati təhlükə yarada biləcək daxili qanamağa səbəb ola bilər.

Kawasaki xəstəliyi koronar arteriya problemləri inkişaf edən uşaqların yalnız çox kiçik bir faizində ölümə səbəb ola bilər, müalicə olsa belə.

Diaqnoz

Kawasaki xəstəliyini diaqnoz etmək üçün xüsusi bir test yoxdur. Diaqnoz, oxşar simptomlara səbəb olan digər xəstəlikləri istisna etməyi əhatə edir, bunlara daxildir:

• Streptokokk bakteriyaları ilə yaranan skarlat qızdırması, bunun nəticəsində qızdırma, səpki, üşütmə və boğaz ağrısı meydana gəlir
• Gənclik revmatoid artirit
• Stevens-Johnson sindromu, selikli qişaların pozulması
• Zəhərli şok sindromu
• Sarıq qusmalar
• Rocky Mountain ləkəli qızdırması kimi bəzi ixenti böcəyi ilə bağlı xəstəliklər

Həkim fiziki müayinə edəcək və diaqnoza kömək etmək üçün qan və sidik testləri tələb edəcək. Testlər bunları əhatə edə bilər:

• Qan testləri. Qan testləri digər xəstəlikləri istisna etməyə və uşağınızın qan hüceyrələrinin sayını yoxlamağa kömək edir. Yüksək ağ qan hüceyrəsi sayı, anemiya və iltihabın mövcudluğu Kawasaki xəstəliyinin əlamətləridir. Ürək stresli olduğunda sərbəst buraxılan B-tipi natriuretik peptid (BNP) adlanan maddənin test edilməsi Kawasaki xəstəliyinin diaqnozunda köməkçi ola bilər. Lakin bu tapıntının təsdiqlənməsi üçün daha çox araşdırma tələb olunur.
• Elektrokardiogram. Uşağınızın ürək ritmini ölçmək üçün dəriyə elektrodlar qoşulacaq. Kawasaki xəstəliyi ürək ritmində problemlər yarada bilər.
• Ekokardioqrafiya. Bu test ultrasəs görüntülərindən istifadə edərək ürəyin necə işlədiyini göstərir və koronar arteriyalarla bağlı problemləri müəyyən etməyə kömək edə bilər.

Kawasaki xəstəliyinin müalicəsi

Ağırlaşma riskini azaltmaq üçün uşağınızın həkimi, Kawasaki xəstəliyinin müalicəsinə mümkün qədər tez, xüsusən də uşağınız hələ də qızdırmadan əziyyət çəkərkən başlamaq istəyəcək. İlk müalicənin məqsədləri qızdırma və iltihabı azaltmaq və ürəyə ziyan vurulmasının qarşısını almaqdır.

Kawasaki xəstəliyinin müalicəsi bunları əhatə edə bilər:

• Qamma globulin. Venaya (damar içi) müalicə olunan bir immun protein (qamma globulin) infuziyası koronar arteriya problemləri riskini azaldır.
• Aspirin. Yüksək dozada aspirin iltihabı müalicə etməyə kömək edə bilər. Aspirin ağrını və oynaq iltihabını azaltmaqlə yanaşı, qızdırmanı da azaldır. Kawasaki xəstəliyinin müalicəsi, adətən, uşaqlara aspirin vermək qadağan olduğuna görə nadir bir istisnadır. Aspirin, suçiçəyi və ya qripdən sağalan uşaqlarda Reye sindromuna, nadir, lakin həyati təhlükə yarada biləcək bir vəziyyətə bağlı olmuşdur. Uşaqlara aspirin yalnız həkim nəzarətində verilməlidir.

Ciddi ağırlaşma riski olduğu üçün Kawasaki xəstəliyinin ilkin müalicəsi adətən xəstəxanada həyata keçirilir.

İlkin müalicədən sonra

Qızdırma düşdükdən sonra, uşağınız altı həftə ərzində az dozada aspirin qəbul etməyə ehtiyac duya bilər, əgər uşağınız koronar arteriya anevrizması inkişaf etdirərsə daha uzun müddət qəbul etməsi lazım olacaq. Aspirin laxtalanmanın qarşısını almağa kömək edir.

Ancaq, əgər uşağınız müalicə zamanı qrip və ya suçiçəyi inkişaf etdirərsə, uşağınız aspirini qəbul etməyi dayandırmalıdır. Aspirin, virus infeksiyası sonrası uşaqların qanına, qaraciyərinə və beyninə təsir edə biləcək nadir, lakin həyati təhlükə yarada biləcək bir vəziyyət olan Reye sindromuna bağlıdır.

Müalicə ilə uşağınız ilk qamma globulin müalicəsindən qısa müddət sonra yaxşılaşmağa başlaya bilər. Mualicə olmadan Kawasaki xəstəliyi orta hesabla 12 gün davam edir. Ancaq ürək ağırlaşmaları daha uzun müddət davam edə bilər.

Ürək problemlərinin monitorinqi

Əgər uşağınızda hər hansı bir ürək problemi əlaməti varsa, həkiminiz uşağınızın ürək sağlamlığını mütəmadi aralıqlarla yoxlamaq üçün izləmə testləri tövsiyə edə bilər, tez-tez xəstəliyin başlamasından altı-dörd həftə sonra, sonra isə altı ay sonra.

Ürək problemləri davam edərsə, sizi uşaqlarda ürək xəstəliklərinin müalicəsində ixtisaslaşmış bir həkimə (pediyatrik kardioloq) yönləndirilə bilərsiniz. Kawasaki xəstəliyi ilə bağlı ürək ağırlaşmalarının müalicəsi hansı növ ürək vəziyyətinin mövcud olduğuna bağlıdır. Koronar arteriya anevrizması partlasa, müalicə antikoaqulyant dərmanları, stent yerləşdirmək və ya bypass cərrahiyyəsini əhatə edə bilər.

İmmunizasiya üçün gözləmək

Uşağınıza qamma globulin verilmişsə, suçiçəyi və ya səpkilər vaksinini almaq üçün ən azı 11 ay gözləmək yaxşıdır, çünki qamma globulin bu vaksinlərin necə işlədiyinə təsir göstərə bilər.

Həkimə getmək

İlk öncə uşağınıza pediatr baxacaq. Ancaq bəzi hallarda uşağınız ürək problemləri olan uşaqları müalicə edən həkimə (pediyatrik kardioloq) də yönləndirilə bilər.

Təqvim görüşü qısa ola biləcəyi və müzakirə ediləcək çox şey olduğu üçün, yaxşı hazırlıqlı olmaq yaxşıdır. Burada sizi görüş üçün hazırlamaq üçün bəzı məlumatlar və həkiminizdən gözləyə biləcəyiniz şeylər var.

Nə edə bilərsiniz

• Uşağınızın yaşadığı hər hansı bir əlamətin və simptomun siyahısını yazın, ələlxüsus onunla əlaqəli görünməyənləri də daxil edin. Uşağınızın qızdırmasının nə qədər yüksək olduğunu və nə qədər davam etdiyini izləməyə çalışın.
• Uşağınızın qəbul etdiyi hər hansı bir dərmanı, vitamin və ya qida əlavəsini yazın.
• Ailə üzvü və ya dostunuzu sizinlə getməyə dəvət edin. Bəzən görüş zamanı sizə verilən bütün məlumatları xatırlamaq çətin ola bilər. Sizi müşayiət edən birisi unudduğunuz və ya əskik qalan dəyişikliyi xatırlaya bilər.
• Soruşmaq üçün sualların siyahısını yazın.

Həkimlə keçirdiyiniz vaxt məhdud ola bilər, buna görə də sualların siyahısını hazırlamaq görüşdən mümkün qədər çox məlumat almağa kömək edəcək. Kawasaki xəstəliyi üçün uşağınızın həkiminə soruşulacaq bəzı əsas suallar bunlardır:

• Uşağımın əlamətləri və simptomlarının ən mümkünsüz səbəbi nədir?
• Uşağımın əlamətləri və simptomları üçün digər mümkün səbəblər varmı?
• Uşağımın hər hansı bir testə ehtiyacı varmı?
• Bu əlamətlər və simptomlar nə qədər davam edəcək?
• Hansı müalicələr mövcuddur və hansını tövsiyə edirsiniz?
• Müalicələrin mümkün yan təsirləri hansılardır?
• Uşağımı daha rahat etmək üçün hansı addımları ata bilərəm?
• Uşağımın vəziyyətinin pisləşməsini göstərən əlamət və simptomlar hansılardır?
• Uşağımın uzunmüddətli proqnozu nədir?

Həkiminizə soruşduğunuz suallara əlavə olaraq, görüş zamanı ortaya çıxan əlavə sualları soruşmaqdan çəkinməyin.

Həkiminiz nə soruşa bilər

Uşağınızın həkimi sizdən bir çox sual soruşa bilər. Onlara cavab verməyə hazır olmaq, sizin istədiyiniz mövzuların müzakirəsinə daha çox vaxt ayırmağa imkan verə bilər. Uşağınızın həkimi sizdən soruşa bilər:

• Uşağınız əlamətləri nə vaxt yaşamaya başladı?
• Əlamətlər və simptomların şiddəti nə qədərdir? Uşağınızın qızdırması nə qədər yüksək olub? Nə qədər davam etdi?
• Simptomları nə yaxşılaşdırır?
• Simptomları nə pisləşdirir?
• Uşağınız hər hansı bir infeksiyalı xəstəliklərlə təmasda olubmu?
• Uşağınız hər hansı bir dərman qəbul edir?
• Uşağınızın hər hansı bir allergiyası varmı?