Şişmiş limfa düyünləri və gecə tərli olması müxtəlif xəstəliklərin simptomlarıdır. Şişmiş limfa düyünləri və gecə tərli olmasının səbəbləri infeksiyalar və ya daha ciddi vəziyyətlər, məsələn, xərçəng ola bilər.
Şişmiş limfa düyünləri və gecə tərli olmasının səbəbləri
1. Limfoma
Limfoma, bədənin immun sisteminin bir hissəsi olan hüceyrələrdə, xüsusən də limfositlərdə yaranan bir xərçəng növüdür. Limfosit, ağ qan hüceyrələrinin bir tipidir. Limfomanın bir neçə növü var, lakin Hodgkin limfoması və non-Hodgkin limfoması ən yaygın olanlardır.
Limfoma zamanı xərçəng hüceyrələri limfa düyünlərində toplandığı üçün şişməyə səbəb ola bilər. Gecə tərli olması da bədənin xərçəngə qarşı reaksiyasından irəli gələ bilər. Limfoma zamanı gecə tərli olmasının dəqiq səbəbi tamamilə başa düşülmür, lakin bunun xərçəngin istehsal etdiyi maddələrə bədənin reaksiyası ilə yanaşı, xəstəliyə qarşı bədənin immun reaksiyası ilə bağlı olduğu düşünülür.
Limfomanın diaqnozu adətən fiziki müayinə (şişmiş limfa düyünlərini yoxlamaq), qan testləri, CT və ya PET skanları kimi görüntü testləri və limfa düyünü biopsiyası vasitəsilə həyata keçirilir. Limfa düyünü biopsiyası laboratoriya testləri üçün limfa düyünü toxumasının nümunəsini götürməkdir.
Limfomanın müalicəsi xəstəliyin növü və mərhələsindən asılıdır, lakin kimyaterapiya, radiasiya terapiyası, immunoterapiya, hədəf terapiyası və ya kök hüceyrə transplantasiyasını əhatə edə bilər.
2. Tüberküloz
Tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis bakteriyası tərəfindən törədilən infeksion bir xəstəlikdir. Tüberküloz, adətən, ağciyərləri təsir edir, lakin bədənin digər hissələrinə də təsir göstərə bilər.
Tüberküloz zamanı bakteriyalar limfa düyünlərində iltihaba səbəb ola bilər ki, bu da şişməyə yol açar. İnfeksiya eyni zamanda immun sisteminin iltihabi reaksiyasını da tetikleyərək, ateş və gecə tərli olmasına səbəb ola bilər.
Tüberkülozun diaqnozu adətən dəridə test və ya qan testi ilə tüberküloz bakteriyalarının mövcudluğunu aşkar etmək, ağciyərlərdəki dəyişiklikləri yoxlamaq üçün döş rentgeni aparmaq və tüberküloz bakteriyalarını müəyyən etmək üçün balgam testi ilə həyata keçirilir.
Tüberkülozun müalicəsi adətən bakteriyaları öldürmək məqsədilə 6-9 ay ərzində uzunmüddətli antibiotik müalicəsidir.
3. İnsan İmmunçatışmazlığı Virusu (HIV)
HIV, bədənin immun sistemini, xüsusilə CD4 hüceyrələrini (T hüceyrələrini) hədəf alan bir virudur. Zamanla, HIV bu hüceyrələrin çoxunu məhv edə bilər ki, bu da bədənin infeksiyalara və xəstəliklərə qarşı mübarizə aparmasına mane olur; nəticədə Qazanılmış İmmunçatışmazlığı Sindromu (AİDS) – infeksiyanın son mərhələsinə gətirib çıxarır.
HIV-in ilkin mərhələlərində virus, bu strukturlarda çoxaldığı üçün limfa düyünlərinin şişməsinə səbəb ola bilər. İnfeksiyaya qarşı bədənin immun sisteminin mübarizə aparma cəhdi bədəndə iltihab yaranmasına səbəb ola bilər ki, bu da ateş və gecə tərli olmasına gətirib çıxarır.
HIV-in diaqnozu qan testi və ya HIV-ə qarşı antikorları aşkar edən tüpürcək testi ilə təsdiq edilir. Başqa bir test növü virusun özü, məsələn, RNA və ya antigenlərin parçalarını yoxlayır.
HIV üçün müalicə antiretroviral terapiya – virusun çoxalmasını dayandıran dərmanların birləşməsidir. Bu müalicə immun sistemini qorumağa və AİDS-ə yol açılmasının qarşısını almağa kömək edir.
4. İnfeksion mononukleoza
İnfeksion mononukleoza, adətən Epstein-Barr virusu tərəfindən törədilən bir viral infeksiyadır. Bu virus tüpürcək yolu ilə yayılır, buna görə də “öpüş xəstəliyi” olaraq adlandırılır.
Mononukleozada virus, ağ qan hüceyrələrinin istehsalını artıraraq limfa düyünlərinin şişməsinə səbəb olur. Bədənin infeksiyaya qarşı immun reaksiyası ateş və gecə tərli olmasına səbəb ola bilər.
Mononukleozanın diaqnozu adətən şişmiş limfa düyünlərini yoxlamaq üçün fiziki müayinə və virusun antikorlarını aşkar etmək üçün qan testi ilə həyata keçirilir.
Müalicə, adətən istirahət, kifayət qədər maye qəbul edilməsi və simptomları yüngülləşdirmək üçün reseptsiz dərmanlardan ibarətdir. Bəzi hallarda, şişməni azaltmaq üçün kortikosteroidlər istifadə oluna bilər.
Şişmiş limfa düyünləri, ateş və gecə tərli olması da soyuqdəymə və qripin simptomları ola bilər. Lakin, soyuqdəymə və qripdən fərqli olaraq, non-Hodgkin limfoma simptomları adətən keçmir. Əgər iki həftədən çox davam edən və ya təkrarlanan, intensivləşən simptomlarınız varsa, həkimə müraciət etməlisiniz.
