20-ci əsrin əvvəllərindən etibarən alimlər müəyyən infeksiyaların heyvanlarda xərçəngdə rol oynadığını bilirlər. Son zamanlarda isə bəzi viruslar, bakteriyalar və parazitlərlə bağlı infeksiyalar insanlarda bir neçə xərçəng növü üçün risk faktorları kimi tanınmışdır.
Dünyada infeksiyalar bütün xərçəng hallarının təxminən 15%-20%-i ilə bağlıdır. Bu faiz inkişaf etməkdə olan ölkələrdə daha yüksəkdir, lakin inkişaf etmiş ölkələrdə daha aşağıdır. Bunun səbəbi, bəzi infeksiyaların inkişaf etməkdə olan ölkələrdə daha yaygın olması, və müasir ölkələrdə artıq çəki kimi başqa xərçəng risk faktorlarının daha çox olmasıdır.
İnfeksiyalar insanın xərçəng riskini müxtəlif yollarla yüksəldə bilər. Məsələn:
- Bəzi viruslar birbaşa hüceyrələrin içindəki genlərə təsir göstərir ki, bunlar hüceyrələrin inkişafını idarə edir. Bu viruslar öz genlərini hüceyrəyə yerləşdirir, bu da hüceyrənin nəzarətsiz böyüməsinə səbəb olur.
- Bəzi infeksiyalar bədənin bir hissəsində uzunmüddətli iltihaba səbəb ola bilər. Bu vəziyyət təsirlənmiş hüceyrələrdə və yaxınlardakı immun hüceyrələrdə dəyişikliklərə yol aça bilər. Bu dəyişikliklər nəticədə xərçəngə səbəb ola bilər.
- Bəzi infeksiya növləri insanın immun sistemini azalda bilər. İmmun sistemi bədəni bəzi xərçənglərdən qorumağa kömək edir.
Bu dəyişikliklərin hər biri xərçəng riskinin artmasına yol aça bilər.
Burada təsvir edilən infeksiyalar insanın müəyyən xərçəng növləri riskini artıra bilsə də, bu infeksiyaları daşıyan insanların əksəriyyəti heç vaxt xərçəng inkişaf etdirmir. Xərçəngin inkişaf etmə riskinə digər faktorlar da təsir göstərir. Məsələn, Helicobacter pylori (H pylori) bakteriyaları ilə infeksiya, sizin mədə xərçəngi riskinizi artıra bilər, lakin nələr yediğiniz, siqaret çəkib-çəkdiyiniz və digər faktorlar da riskinizi təsir edir.
Xərçəng riskinə təsir edən bir çox infeksiya insanlardan insana keçə bilir, lakin xərçəng özü keçmir. Sağlam bir insan xərçəng xəstəsindən “yaya” bilməz.
